Rěčny kućik dr. Anje Pohončoweje z wusyłanja 21.11.2012 Kak rěčimy wo smjerći?

Wo smjerći čłowjeka so rady njerěči. Tohodla znaja wšitke rěče zakrywace wurazy, tak mjenowane eufemizmy, kotrež smjerć na někajke wašnje wopisuja. Husto njeje nam hižo wědome, zo rěčimy we wobrazach, zo wobeńdźemy słowa kaž zemrěć, wumrěć, smjerć. W serbšćinje namakamy wosebje w nabožnym konteksće wjele zajimawych zakrywacych wobrotow, najbóle znate je drje tón: „Wón je na prawdu Božu wotešoł” kaž tež „Bóh je jeho wotwołał”. Mjenje znate su sćěhowace wobroty: „Bóh je jeho domoj zawołał.“ „Bóh je smjertneho jandźela po njeho pósłał.“ „Wón je w Abrahamowym klinje.“ „Wón je swoje (časne) žiwjenje dokonjał.“ „Wón je zachodnosć wobzamknył.“ „Wón je ze swětneho hubjenstwa wumóženy.“ Najbóle wužiwany wobrot, kotryž njeje na nabožny wobłuk zwjazany, je „Wón je wudychał”. Bóle poetiskej stej wobrotaj „Wón je wusnył” abo „Wón je so pominył”. Do wyšeho stila liču „Wón je ze swěta šoł”.
Hdyž wojak we wójnje zemrěje, praji so husto, zo je zahinył, tole zdobom zwuraznja, zo bě smjerć čwělowaca.
Z němčiny znajemy wjele salopnych a ironiskich wobrotow, w serbšćinje sym jenož někotre namakała. Tak móžu w dobroćiwym zmysle wo zemrětym prajić, zo je na fararjec ladko přišoł. Trochu ironisce měnjeny je wobrot „Jeho ženje wjace hłowa njeboli”. A hrubje praji so „Wón je nohi zwróćił” abo „přestrěł”. Ale tak zawěsće nichtó wo lubowanych abo zemrětych přiwuznych rěčeć njebudźe.