Serbska rěč so wuwiwa – Rěčny kućik z dr. Anju Pohončowej, dnja 10.11.2021 Rěčny kućik - posleńca

W zašłym času smy husćišo čitali, zo so “přez posleńcu” šćěpjenska winowatosć pře koronu zawjedźe. Nochcu dźensa wo šćěpjenju rěčeć, ale wo posleńcy. Wuraz posleńca nasta přez skrótšenje wotwodźenki poslednica. Mamy w serbšćinje dalše přikłady za skrótšene wurazy, na přikład připońca, kiž je skrótšene ze słowa připołdnica, hotwańča je nastało ze słowa hotowarniča abo kuzłańča ze słowa kuzłarniča. – Motiwacija za wutworjenje wotwodźenki poslednica leži drje w tym, zo bychmy ju wopisować móhli jako “poslednje durje”, potajkim pódlanske durje, kiž w domje hnydom widźomne njejsu, dokelž su w zadnim dźělu chěže. Wot toho drje so tež wotwodźuje přenjeseny woznam přez posleńcu: ,skradźu, tajnje, zo to druzy njepytnu‘. Němsce prajimy “durch die Hintertür” a tež serbsce znajemy wuraz přez zadnje durje abo durčka resp. přez posleńcu w přenjesenym zmysle. Tak je bjeze wšeho zrozumliwe prajić, zo sej něchtó zadnje durčka abo posleńcu wotewrjene dźerži.

dr. A. Pohončowa