Serbska rěč so wuwiwa – Rěčny kućik z dr. Sonju Wölowej, dnja 13.10.2021 Rěčny kućik - z nuzu a huzu

Wot lońšeho přepytuja rěčespytnicy Serbskeho instituta hornjo- a delnjoserbske teksty, kotrež wuchadźeja w Ludowym nakładnistwje Domowina. Za to wužiwaja so kompjuterowe metody, kotrež zmóžnjeja přirunowanje wustupowacych słowow z hižo znatymi a we wotpowědnej datowej bazy registrowanymi słownymi formami – mjenujemy to rěčny monitoring. Při tym namaka so jara wjele noweje leksiki, kaž su to w minjenymaj lětomaj na př. słowa zwjazane z rozšěrjenjom koronawirusa. Tola namakamy tež staršu leksiku a zdźěla tež rěčne wobroty, kiž dotalne słowniki njeznaja. Jedyn z nich chcu wam dźensa předstajić. Dźe wo wotpowědnik němskeho “mit Mühe und Not” abo “mit Ach und Krach”. W frazeologiskim słowniku smy tu registrowali wobroty: z wulkej nuzu, z horjom a nuzu a nawopak z nuzu a horjom. Rěčny monitoring pokaza nam hišće dalšu wariantu, mjenujcy z nuzu a huzu. W tutym rjenje rymowanym wobroće namakamy dotal njeznate słowo huza, w kotrymž tči werb so huzać. Haj wězo, praji wšak so tež, zo nuza so wšelako huza. A tuž dóstanje so nowy wobrot snano do noweho słownika, a to nic z nuzu a huzu, ale z porjadnym zapiskom.

dr. Sonja Wölowa