Rěčny kućik 22.05.2024 z dr. Sonju Wölkowej Rěčny kućik - trojić so

Kajka da sy so ty wutrojiła? Tak by něhdy moja wowka prajiła, hdyž by so dźiwała, kak je so něchtó zwoblěkał. A hdyž so my jako dźěći na łubi (my prajachmy hójbi) stare drasty hotowachmy, zo bychmy sej princesny hrajkali, rěkaše, zo so my trojimy. Trojić so – to je zajimawe słowo. W prěnim wokomiku móhł sej myslić, zo ma to něšto z trójku, potajkim z ličbu tři činić – zo rěka potajkim něšto podobne kaž potrojić – “verdreifachen”. Ale tak w tym padźe njeje. Naše słowo je přiwuzne z čěskim “strojit” a podobnymi słowami w druhich słowjanskich rěčach, hdźež zetkamy nimo woznama drasćenja tež druhe woznamy kaž twarić abo wuhotować. Skupina str pak je so w hornjoserbšćinje zjednoriła z tym, zo je spočatne s wotpadnyło. Podobny zjaw mamy tež pola druhich słowow, kotrež wobsahuja w druhich słowjanskich rěčach skupinu str: tak je to w hornjoserbšćinje truna, w pólšćinje pak “struna”, hornjoserbskemu słowu trup wotpowěduje pólski “strup” a hornjoserbska sotra rěka pólsce “siostra”. Zajimawe pak je zo mamy tež jedyn serbski dialekt, kotryž je spočatne s w skupinje str wobchował, a to je Slepjanski, hdźež je sotra sostra a truna struna – zawěsće njeje to připad, zo mamy tajke formy runje w tych kónčinach, kotrež su pólšćinje geografisce najbliše.

dr. Sonja Wölkowa