Rěčny kućik dr. Sonje Wölkoweje z wusyłanja 23.12.2009 ćěsto měšeć

W adwentnym času so wšudźe pilnje pječe: poprjancy a poprjančki a wězo tradicionelne hodowne pječwo: wosuški, abo kaž w narańšich kónčinach praja štricle. Njedawno słyšach rozprawu z pjekarnje, hdźež dźěše wo to, kak pjekar ćěsto za tutu specialitu přihotuje. Nochcych swojimaj wušomaj wěrić, jako rěkaše nadobo, zo wón wosuškowe ćěsto borka a mjasći. To pak so dźiwach – dotal mějach za to, zo mojedla swinje w zemi borkaja, paduši móža za pjenjezami pytajo kamory přeborkać – němski wotpowědnik za to je wühlen. To pak wězo z ćěstom ženje nječinimy. Druha słowna forma – mjasći – je njedorozumjenje. Mamy wězo werb mjasć, němsce: kneten, quetschen, tola jeho formy rěkaja ja mjatu, ty mjećeš. Ale přede wšěm – tež tute słowo njemóžemy w zwisku z ćěstom wužiwać. A kak prawje? Naša mać ćěsto prosće měša, praji so tež, zo něchtó ćěsto dźěła abo tołka. Hdyž jedna so wo droždźowe ćěsto, stajimy je po měšenju najprjedy raz na bok, zo by so hibało – haj, serbske ćěsto trjeba so jenož kusk hibać, mjeztym zo dyrbi němske hić abo chodźić (der Teig geht). Hdyž je ćěsto potom nahibane, hodźi so z kulečkom wukuleć abo tež z rukomaj wuwaleć, tak zo hodźi so na blach abo zo dóstanje prawu formu, kaž je to na př. za wosušk trěbne. A potom je jenož hišće prawa temperatura trěbna, zo bychmy po wotpowědnym času słódnu chłóšćenku wućahnyć móhli. Ale kedźbu, zo sej při tym porsty njespaliće.