Rěčny kućik 02.10.2024 z dr. Anju Pohončowej Rěčny kučik - tajka njeroda!

Tajka njeroda! W kóždej rěči wužiwaja so rady krute wobroty, tak mjenowane frazeologizmy, kotrychž woznam so druhdy njehodźi bjeze wšeho z woznamow jednotliwych słowow spóznać. Mamy krute wobroty, kotrež wustupuja jenož w jednej rěči, druhe zaso funguja we wjacorych rěčach. Tole přitrjechi tež za serbske frazeologizmy: Někotre tajke wobroty su w němčinje a serbšćinje identiske abo znajmjeńša podobne, druhe so zaso zasadnje rozeznawaja. Dwurěčnosć Serbow pohnuje druhdy k tomu, zo přełožujemy němske frazeologizmy posłownje do serbšćiny. Takle słyšach njedawno wobrot: „Tam pak wupada kaž pola Hempels pod konopejom“. W serbšćinje mamy pak swójske frazeologizmy ze samsnym woznamom, mjenujcy „wupadać kaž pola Cyganow“ (resp. wobchadnorěčnje „wonhladać kaž pola Cyganow“) abo tež „njeroda, zo móhli swinje kwičeć“ kaž tež „njeroda, zo čerta grawa“. W zjawnosći pak hižo radźomne njeje, wužiwać wuraz Cygan a scyła nic w zwisku z njerodnymi ludźimi. A tež z kwičenjom swinjow abo čertom nima Serb hižo wšědnje činić. Tohodla je drje tež rěčnik přełožił němski wobrot „aussehen wie bei Hempels unterm Sofa“. Potom pak dyrbjał swójbne mjeno serbšćinje přiměrić a prajić, zo wupada tu kaž pola Hemplec pod konopejom.

dr. Anja Pohončowa