Rěčny kućik 03.04.2024 z z dr. Sonju Wölkowej: Rěčny kućik - Huzarski kruch

Wo zawjedźenju eura pisaše so njedawno w nowinach, zo bě to “šibałstwo huzarow”, dokelž wotmě so bjez ludoweho wothłosowanja. Wězo móžeš k eurej tajke abo hinaše měnjenje měć. Ale što drje měješe to ze šibałymi huzarami činić? Pozadk je zawěsće němski přenjeseny wuraz “Husarenstück” abo “Husarenstreich”. Duden wopisuje woznam toho wuraza jako jara chrobłu, tola wuspěšnu akciju. Wo šibałstwje tam ničo nječitamy. Tuž dyrbimy drje za hinašim ekwiwalentom pytać. A naši słownikarjo su tež hižo dobry wotpowědnik namakali. W dwuzwjazkowym němsko-hornjoserbskim słowniku namakamy mjenujcy huzarski kruch abo huzarski trysk. Podobnje klinčitej słowakski husarský kúsok” a čěski “husarský kousek”. Pozadk tutoho wuraza je historiski a pochadźa ze Sydomlětneje wójny. Tehdy nadpadny a wobsadźi słowaksko-rakuski hrabja Andrej Hadik ze swojim huzarskim regimentom prusku stolicu Berlin, jako tam pruske wójsko runje njebě, a žadaše sej 300000 tolerjow wukupnych pjenjez. Dóstawši pjenjezy rozdźěli dźěl mjez swojimi huzarami a so spěšnje zaso wróćo sćahny. Haj, to bě woprawdźe huzarski kruch.

dr. Sonja Wölkowa